Honamlı Keçisi ülkemizin yerli keçi ırklarından bir tanesidir. Yerli keçi ırkları arasında en değerli keçi ırkları arasında yer alır. Çoğunlukla Akdeniz bölgesinde yetiştirilir. Toros dağları, Antalya, Konya gibi şehirlerde üretimi yapılır. Bu keçi ırkının nesli tükenme tehlikesindeyken ırk tescili almış ve soyunu devam ettirmeyi başarmıştır. (Ünal N, Alızadehasl M; 2011) Günümüzde Honamlı keçilerinin soylarının devam ettirmesi için yapılan çalışmalar devam etmektedir.
Tavsiye Bağlantı: Kenevir Bitkisi Morfolojisi ve Yetiştiriciliği
“Antalya ve Burdur İllerinde Honamlı Keçisi Halk Elinde Islah Projeleri” ve “Konya İli Halk Elinde Honamlı Keçisi Islah Projesi” gibi projeler sayesinde bu ırkın tarımda sürekliliğinin sağlanması ve veriminin arttırılması hedeflenmektedir (Kocakerimoğlu İ, 2018) Dışbükey burun yapısı, üst dudağın kısa olması ve alın ve ayaklarda lekelenmeler Honamlı keçisinin ayırt edici özellikleri arasında yer alır.
Honamlı keçisi de dahil olmak üzere keçi ırkları çoğunlukla ekstansif tarımda kullanılır. Keçiler diğer canlılara kıyasla çevresel şartlara ve hastalıklara daha dirençli olmaları sebebiyle enstansif tarıma uygun üretilmesi üzerine projeler yürütülmektedir. Son yıllarda hayvancılığa verilen önemi artmasıyla birlikte keçi yetiştiriciliği daha iyi anlaşılmış ve ileriki yıllarda birçok kesim için hem mikro hem makro düzeyde geçim kaynağı olacağı tahmin edilmektedir (Aziz M, 2010).
Honamlı keçisi gibi yerli ırklar bulunduğu bölgenin mevsimine, çevresel koşullarına ve çeşitli bölgesel hastalıklarına uyum sağlamış olduğundan ülkemizde bulunan tüm yerli ırkların korunması ve veriminin arttırılmasına yönelik çalışmalar yapması büyük önem arz eder. Diğer ırkların aksine yerli ırklardan alınacak verimin daha fazla olması beklenir. Honamlı Keçi Irkının Çeşitli Özelliklerinin Tespiti projesi sayesinde ise bu ırkın özellikleri yakından tanınmıştır. Alt başlıklarda bu keçi ırkının özelliklerine etraflıca değinilecektir.
Honamlı Keçisinin Özellikleri
Honamlı keçileri morfolojik ve fizyolojik bakımdan diğer keçi ırklarının özellikleri ile benzerlik gösterirler. Bununla birlikte morfolojik olarak bakıldığında Honamlı keçilerini diğer keçilerden ayırt edecek bazı belirgin farklılıklar vardır. Aşağıda Honamlı keçisinin morfolojik ve fizyolojik özellikleri detaylı olarak verilmiştir.
Honamlı Keçisinin Morfolojik Özellikleri
Morfolojik özellik çoğunlukla renk, görünüş gibi canlıdan canlıya değişkenlik gösterebilecek, fenotipik özellikleri esas alır. Fizyoloik özellikle arasındaki fark morfolojik özelliğin kalıtsal olmamasıdır. Irk tayini yapmada sıklıkla morfolojik özelliklerden yararlanılır.
Honamlı keçi ırkının tüyleri kıl keçilerinin tüylerine kıyasla daha kısa ve ince yapılıdır. Uzun bacaklara ve iri gövdeye sahiptir. Kulakları yüzüne oranla daha küçük ancak kalındır. Tüyleri çoğunlukla siyahtır. Hem erkek keçilerde hem de dişi keçilerde boynuz bulunur. Boynuz baştan başlayarak kulaklara kadar gelir, kulağa ulaşan boynuz giderek kıvrılır. Honamlı keçilerinin derileri koyu renkli olur. (GTHB TAPGEM, 2009)
Honamlı Keçisinin Fizyolojik Özellikleri
Honamlı keçisinin oğlaklarının henüz doksan günlükken ulaştığı sağrı yüksekliği, vücut uzunluğu, göğüs çevresi, kuyruk uzunluğu, burun uzunluğu, iki boynuz arası mesafe, boyun uzunluğu, sol ön incik çevresi ve sol arka incik çevresi gibi önemli ölçülerin ortalamaları sırasıyla aşağıda verilmiştir.
- Cidago yüksekliği: 62,3 cm,
- Sağrı yüksekliği: 62,4 cm,
- Vücut uzunluğu: 64,4 cm,
- Göğüs Çevresi: 19,4 cm,
- Kuyruk uzunluğu: 19,2 cm,
- Burun uzunluğu: 2,2 cm,
- İki boynuz arası mesafe: 26,7 cm
- Boyun uzunluğu: 8,3 cm
- Sol ön incik çevresi ve sol arka incik çevresi: 8,3 cm uzunluğundadır diyebiliriz.
Honamlı keçileri ve tekelerinin ergin canlı ağırlık ortalaması sırasıyla; 63,5 kg ve 77,3 kg olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte ergin keçilerin;
- Cidago yüksekliği: 83 cm
- Sağrı yüksekliği 83,3 cm
- vücut uzunluğu: 88,3 cm
- Göğüs çevresi: 91 cm,
- Kuyruk uzunluğu: 20,8 cm
- Burun uzunluğu: 25,9 cm
- İki boynuz arası mesafe: 2,2 cm
- Boyun uzunluğu: 36,2 cm
- Sol ön incik çevresi ve sol arka incik çevresi10,2 cm ve 10,2 cm olarak tespit edilmiştir.
Honamlı erkek oğlakların 120 günlük skrotum çevresi, sağ testis uzunluğu, sol testis uzunluğu, sağ testis çapı, sol testis çapı ve testis hacmi ortalamaları ise sırasıyla; 19,8 cm, 7,1 cm,7 cm, 3,2 cm, 3,2 cm ve 115 cm3 olarak tespit edilmiştir (Karadağ O, 2016). Aşağıda bulunan görselde bu özellikler keçi üzerinde gösterilmiştir.
Referanslar:
Alızadehasl, M , Ünal, N . “KİLİS, NORDUZ VE HONAMLI KEÇİLERİNDE BAZI MORFOLOJİK ÖZELLİKLER”. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 51 (2011): 81-92
Aziz, Mahmoud. (2010). Present status of the world goat populations and their productivity. Lohmann Information. 45.
GTHB TAPGEM,Türkiye Evcil Hayvan Genetik Kaynakları, Ankara Aralık-2009
Görsel Kaynak:
Görsel 2.1: Karadağ Orhan, Honamlı Keçisinin Bazı Morfolojik Özellikleri Döl Verimi ve Kazein Genleri Polimorfizmi Bakımından İncelenmesi http://hdl.handle.net/20.500.11776/363 Erişim tarihi: 10.03.2021
Görsel 1.1: Kocakerimoğlu İbrahim, Honamlı Keçisi, https://www.akkecili.com/honamli-kecisi/ Erişim tarihi: 10.03.2021
Dijital Kaynaklar:
Karadağ Orhan, Honamlı Keçisinin Bazı Morfolojik Özellikleri Döl Verimi ve Kazein Genleri Polimorfizmi Bakımından İncelenmesi http://hdl.handle.net/20.500.11776/363 Erişim tarihi: 10.03.2021
Kocakerimoğlu İbrahim, Honamlı Keçisi,https://www.akkecili.com/honamli-kecisi/ Erişim tarihi: 10.03.2021
