Sincaplar doğa için çok faydalı canlılardır. Bu sebeple sincapların evcil hayvanlar olarak bakılması doğa için de tehdit arz eder. Doğadan koparılarak petshoplarda satılan sincaplar ev ortamında mutlu olamaz ve çoğunlukla stres ve mutsuzluktan erken yaşta hayata veda eder. Doğanın sürekliliğinin sağlanması, canlı popülasyonunun etkilenmemesi açısından eğer bir sincap sahiplenilecekse yalnızca bilinçli ve güvenilir yetiştiricilerden alınmalıdır. Bununla birlikte sincabın atalarının da uzun nesillerdir evde yetiştirildiğinden emin olunması gerekir. Evinde sincap bakımı yapmak isteyen kişilerin bu konuyu etraflıca düşünmesini öneririm.

 

 

Yenidoğan Sincap Bakımı

Yenidoğan sincap bakımı oldukça zordur. Yenidoğan sincaplar anneye tam bağımlı olarak doğar. Tüysüz, göz ve kulakları kapalı olarak doğarlar. Annenin doğum öncesi hazırladığı yuva ve kardeşlerin birbirine yakın durması sayesinde yavrular üşümezler. Ev ortamında bu mümkün olmayacağından dolayı yenidoğan sincabın yanına hafif sıcak su konması gerekir. Yavrunun sıcak su ile direkt temas etmesi engellenmeli, yalnızca ısıdan faydalanması sağlanmalıdır. Sincap yeterince ısındıktan sonra besleme yapılabilir. Üşümüş bir sincabın yemek yemesi söz konusu olmayacağından vücut sıcaklığının yerinde olduğundan emin olunması gerekir. Yenidoğan sincap besleme listesinde kesinlikle inek sütü, keçi sütü gibi sütler yer almamalıdır. Türkiye’de sincaplara özel süt tozu üretilmediğinden köpek süt tozu tercih edilmesi tavsiye edilir. Peki ya sincap ne yer? Sincapların beslenmesi şu şekilde gerçekleşmektedir:

1.  Süt tozu ambalajında yazan hazırlanış kısmına göre süt hazırlanır.
2.  Hazırlanan sütün sincabın içebileceği sıcaklığa gelmesi beklenir. Yavru sincabın tüketeceği sütün ılık olması gerekir.
3. Mümkünse hayvanlar için satılan biberonlardan alınmalıdır. Bulunamazsa hayvanlara uygun biberon başlığı yada şırınga kullanılmalıdır. Şırınganın kontrollü bir biçimde süt akıtması için başına pudrasız cerrahi eldiven tercih edilebilir. Şırınga kullanılacaksa 1 cc ya da 5 cc’lik şırınga kullanılmalıdır. Eğer yavru henüz 2 haftalık değilse 1 cc şırınga kullanılabilir. Şırınganın iğnesini kullanmak, iğne ile süt içirmeye çalışmak söz konusu değildir.
4. Sincap tüylenene kadar 1-2 cc, tüylendikten sonra iki saatte bir, 1 cc kadar beslenmelidir. Yavru iki haftalık olana kadar bu şekilde devam edilmesi gerekir. Detaylı beslenme programına aşağıda yer verilmiştir.
5. Sincaplar tüylenip dışarıya çıkabilecek duruma gelene kadar tuvaletleri anneleri tarafından yaptırılır. Bu durumda beslenme sonrası yavrunun tuvaletini yaptırmak ihmal edilmemelidir. Ilık suyla ıslatılmış kulak çubuğu, bez veya pamuk ile yavrunun genital ve anal bölgesine masaj yapılmalıdır. Yavru birkaç gün boyunca tuvaletini yapmazsa mutlaka bir veteriner hekimden yardım alınması gerekir. Evde sincap bakımı yapıldığı sürece de mutlaka bir veteriner hekim tarafından düzenli kontroller yapılmalıdır.

Yavru Sincaplarda Ortalama Beslenme Çizelgesi

• Birinci haftada her 2 saatte bir 0,75-1,25 cc (gece beslemesi dahil),

• İkinci haftada her 3 saatte bir 4-5,5 cc,

• Üçüncü haftada her 3,5 saatte bir 6-9 cc,

• Dördüncü haftada her 3,5 saatte bir 6-9 cc,

• Beşinci haftada her 4 saate bir 10-12 cc,

• Altıncı haftada her 4 saatte bir 12-14 cc,

• Yedinci haftada her 8 saatte bir 14-16 cc,

• 8-12. hafta aralığında her 12 saatte bir 16-18 cc şeklinde beslenme yapılabilir. Bu beslenme şekli türden türe farklılık gösterebilmektedir. Beslenme öncesi sincabın ağırlığı ölçülmeli, ağırlığına %5 beslenme kuralı uygulanmalıdır. Yenidoğan sincap beslenmesinde ölçüyü belirlemede şu formül uygulanabilir:

Sincap Beslenmesinde %5 Kuralı:

Yenidoğanın ağırlığını ölçtükten ağırlığını %5 ile çarpmak besleme miktarını belirlemede yardımcı olabilir. Örneğin sincabın 50 gram ağırlığında olduğunu varsayalım. 50’yi %5 ile çarptığımızda 2,5 sonucuna ulaşırız. Bu sonuç da yavruyu ne kadar beslememiz gerektiğini gösterir. Formüle etmek gerekirse: 50 gram X %5= 2,5 cc

Yenidoğan ve yavrularda yanlış beslenmeye dayalı ciddi rahatsızlıklar gözlemlenebilir. Bunlardan en sık rastlananları ishal ve şırınga ile beslenen sincaplarda aspirasyondur diyebiliriz. Bu tarz hastalıkların önüne geçilmesi için mutlaka yenidoğan beslenmesinin nasıl yapılacağını bilen ve gerekli durumlarda ilk yardım yapabilecek kişiler tarafından bakılmalıdır. Çevrede bir bilen yoksa mutlaka veteriner hekim veya sincaplar konusunda kendini geliştirmiş birinden destek almak gerekir.

 

Soluk Borusunun Tıkanması (Aspirasyon)

Aspirasyon soluk borusunun tıkanması anlamında kullanılır. Soluk borusuna uğramadan yemek borusuna geçmesi gereken katı veya sıvı maddenin soluk borusuna kaçmasıyla meydana gelir. Şırınga ile beslenen sincaplarda besinin çok hızlı enjekte edilmesi, biberondaki sütün olması gerekenden hızlı akması, sincabın yanlış tutulması aspirasyona sebep olabilir. Yetişkin ve yavru sincaplarda ise küçük ve sert cismin boğaza kaçması sonucu aspirasyon gözlemlenebilir.

Bunları önlemek için yenidoğan hayvanlara özel üretilmiş biberon başlıkları ve biberonlar kullanmak, etrafta küçük ve kolay yutulabilir cisim bırakmamak, şırınga ile besleme yaparken enjektörü yavaş kullanmaya dikkat etmek gerekir. Aspiasyonun ilk belirtisi ağız veya burun bölgesinde köpürme görülmesidir. Soluk borusu tıkanan yenidoğanların kurtarılma ihtimali yok gibidir diyebiliriz. Aspirasyon anında bu adımların izlenmesi hayati önem taşır:

• Aspirason yaşanıyorsa derhal besleme bırakılmalıdır.

• Sincabın strese girip kaçma durumuna karşı iki elle tutulmalıdır.

• Ardından sincap yüzü koyun çevrilerek aşağı eğilmelidir.

• Besin dışarı atılana kadar beklenmeli ve bu harekete devam edilmelidir.

• Besin dışarı atıldıktan sonra yüz bölgesi temizlenmelidir.

Sincaplarda Katı Yiyeceklere Geçiş

Yavru sincap ne yer sorusu sincap bakmak isteyen birçok kişinin aklını kurcalar. Yavru sincaplar 6. haftadan itibaren katı gıdalara geçiş yapmaya başlayabilir. Katı gıdalara henüz başlayan sincabın olabildiğince yumuşak, dişlerine zarar vermeyecek besinler tüketmesi gerekir. Büyüdükçe daha sert gıdalara geçiş yapılabilir. İlk dönemlerde, brokoli, lahana, elma, kabuklu kuruyemiş tüketmelerine izin verilebilir.

Yetişkin Sincap Bakımı

Yavru sincaplar büyüdükçe daha büyük bir alana ihtiyaç duyarlar. Bu sebeple erişkinliğe giren bir sincabın kafes içeriği daha zengin ve boyut olarak daha büyük bir kafes tercih edilmelidir. Evde sincap bakımı yapaken kafes içerisinde ağaç dalları, mümkünse gerçek ağaç, tırmanma, saklanma ve besin koyma alanları, eşelenme alanları, oynamaları için birkaç oyuncak ve su bulundurulmalıdır. Enerjisini yeterince atamayan sincabın psikolojisi kötü etkileneceğinden dolayı doğru yaşam alanı oluşturmak bir sincap için çok değerlidir.

 

Sincap Hastalıkları

Sincap evde beslendiğinde kolaylıkla hastalanabilir. Doğada yaşayan sincaplara kıyasla insan gözetiminde yaşayan sincaplarda, sincap  hastalıkları daha sık gözlemlenir. Sincabın yaşamış olduğu alana, oyuncaklarına özen gösterilmeli ve davranışları sürekli gözlemlenmelidir. Aksi takdirde sincap depresyona girecektir. Bu durumda sağlığını oldukça olumsuz etkiler. Bakteriyel enfeksiyonların tedavisi sıklıkla antibiyotik ile gerçekleşir. Oluşabilecek birçok etken bakteriyel enfeksiyon oluşumuna sebebiyet verebilir.

Bakteriyel Enfeksiyon Belirtileri

Sincap hastalıkları arasında bakteriyel enfeksiyonlar da sıklıkla yer alır. Bakteriyel enfeksiyonlarda sık rastlanan belirtilerden bazıları şunlardır:

• Ateş,

• Halsizlik,

• Vücutta şişkinlik,

• Ağrı, (Kafa sallama, patiyi yere basamama gibi davranışlar gözlemlenir.)

• Belirli bölgelerde kızarıklıklar,

• Apseye rastlanması bakteriyel enfeksiyon belirtilerindendir. Bu semptomlardan birine veya birden fazlasına rastlıyorsanız çok geçmeden bir veteriner hekimin görüşünü almalısınız.

Stafilokok Bakterileri

Çevrede bulunan bu bakteriler açık yaralar kanalıyla vücuda girer. Stafilokok cilt enfeksiyonları deride kaşıntıya, kabuklanmaya, bölgede tüy noksanlığına ve kabarcıklara sebep olabilir. Aynı zamanda iç stafilokok enfeksiyonları zoonozdur. Stafilokok çoğunlukla üst solunum yollarında hasara sebep olur. Çoğunlukla enfekte canlının insanı ısırması yoluyla insana geçer.

Leptospirosis Bakterileri

Zoonoz hastalıklardan arasında yer alır. Leptospira bakterisi nedeniyle ortaya çıkan bu rahatsızlık, kanda enfeksiyona sebep olmaktadır. Memeliler içinde yaygındır. Canlının başka bir enfekte canlının idrarına teması cevabında veya enfekte canlı tarafınca ısırılması niteliğinde ortaya çıkan bulaşıcı bir hastalıktır. İnsanlar enfekte olabilecekleri şeklinde rahatsızlık geçirmeden konak da olabilmektedir. Belirtileri griple fazlaca karıştırılsa da leptospirosis vücuda çok daha ciddi hasarlar bırakabilmektedir. Ateş, devamlı hâlsizlik, depresyon, kusma başlıca semptomlar arasında yer alır.

Sincaplarda Isırmaya Bağlı Yara ve Enfeksiyonlar

Sincap hastalıkları dışarıdan bir darbe sonucu da gelişebilir. Kedi ve köpeklerin sincabı ısırması hâlinde de birçok enfeksiyon meydana gelebilir. Eğer sincap farklı bir hayvanın saldırısına uğramışsa olası yaralanmalar ciddi önem arz eder, ilk müdahaleyi bulan kişinin, ikinci müdahaleyi ise veteriner hekimin gerçekleştirmesi gerekir. Özellikle kedi ve köpek saldırısı sonucunda Pasterulla bakterisinden meydana gelen Pastörelloz enfeksiyonuna çok sık rastlanır. Enfekte olan canlı yaklaşık 12 saat içinde ilgili semptomları göstermeye başlar. Yaralı bölgede şişlik ve kızarmaya rastlanıyorsa acilen bir veteriner hekime götürülmeli ve tedaviye başlanmalıdır. Gecikmiş tedavi ölüme yol açabilir.

Köpek Isırıkları

Köpeklerin olduğu bölgelerde yaşayan sincaplarda köpek ısırıkları kaçınılmaz gibidir. Eğer ki evcil sincap besliyorsanız köpeklerle görüştürülmemesinde fayda vardır. En uysal köpek bile içgüdülerine hakim olamayıp sincaba saldırabileceğinden bu riski göze almamak gerekir. Capnocytophaga enfeksiyonu köpek ısırıklarında sıklıkla rastlanan enfeksiyonlardan bir tanesidir. Bu enfeksiyon da esasında Capnocytophaga bakterilerine dayanır. Köpeğin sincabı ısırması hâlinde sincap enfekte olabilir. Bu enfeksiyonun ağrı, kızarıklık ve mide rahatsızlıklarına yol açtığı bilinmektedir.

 

Daha fazla yazı için: Hayvanlar Kategorisi

 

Sincaplarda Oluşabilecek Diğer Hastalıklar

Sinncaplarda oluşabilecek birçok farklı türde hastalık vardır. Bunlar bakteriyel veya viral enfeksiyon kaynaklı olabileceği gibi çevresel etkenlerden dolayı da meydana gelebilir. Zatürre, ishal, dehidrasyon gibi hastalıklar çevresel etkenlerin tetikleyebileceği hastalıklardandır.

Sincaplarda Zatürre

Sincabın devamlı hızlı bir şekilde solunum yapması, hırıltı benzeri bir ses, ağzın devamlı olarak açık olması, nefes almada güçlük çekme, burunda akıntı, iştahsızlık, halsizlik, oyun isteklerini reddetme…

İshal

Sincapların sağlığından tam anlamıyla emin olmak amacıyla belirli periyotlarla dışkı kontrolü yapmak gerekir. Sağlıklı dışkının sert ve açık renkte görünmesi gerekir. Dışkıda mukus, kötü koku ve yumuşaklığa rastlanması, dışkının kıvamsız olması dışkının sağlıksız olduğunu gösterir. İshal bir hastalığın habercisi olabileceği gibi tek başına bir hastalık olarak da değerlendirilebilir.

Susuzluk (Dehidrasyon)

Evde beslenen sincapların susuz kalması oldukça zordur. Ancak sahibi tarafından ihmal edilmiş veya uzun süre evde yalnız bırakılmış sincaplarda bu durum gözlemlenebilir. Doğada bulunan sincaplarda ise bu duruma rastlamak mümkündür. Orman yürüyüşlerinde bitkin hâlde yatan bir sincap bulmuşsanız ilk olarak su içirmeyi denemeniz işe yarayabilir. Canlı susuz kaldığı için bitkin hâlde yatıyorsa suyu reddetmeyecek ve içtikçe daha çok canlanacaktır. Kabızlık, koyu renkli sert dışkı, ciltte aşırı kuruluk, koyu renkli idrar rengi dehidrasyonun başlıca semptomları arasında yer alır.

Sincap Hastalıkları: Sincaplarda Diş Rahatsızlıkları

Sincap hastalıkları arasında sıklıkla dental rahatsızlıklara da rastlanır.

Sincapların dişlerinin ön bölümü daha sert olduğundan turuncu, arka bölümleri daha yumuşak olduğundan beyaz renklidir. Dişler hafif oynar durumdadır, dokunulduğunda dişin sallanıyormuş gibi hissedilmesi oldukça normaldir. Sincaplar kemirgen canlılar olduklarından dolayı diş ve diş rahatsızlıkları onlar için büyük önem taşır. Yavru sincaplarda altı adet süt dişi bulunur. Bu dişler Dördüncü ay ve sonrasında dökülür, yerini kalıcı dişlere bırakır.

Kalıcı dişler yeniden düşmez ancak bazı dişlerde devamlı uzama gözlemlenir. Sincaplar doğal hayatta yedikleri sert besinler ve kemirdikleri ağaç kabukları ile dişlerini törpüleyerek uzamayı engelleseler de insan gözetiminde bakılan sincaplar için dışarıdan müdahale gerekebilir. Evde bakılan sincapların ara sıra sert gıdalarla beslenmesine, devamlı kemirebilecekleri ağaç dalları, tahta oyuncaklar bulundurulmasına özen gösterilmelidir. Buna rağmen dişlerde fazla uzama gözlemleniyorsa sincabın beslenmesini olumsuz etkilemeden bir veteriner hekime gösterilmelidir.

Dişlerde Kapanma Bozukluğu (Maloklüzyon)

Maloklüzyon kötü kapanma olarak adlandırılır. Dişlerin anormal dizilimi sonrası ortaya çıkar. Maloklüzyonda alt veya üst çene dişlerinin önde olması bu bozukluğa sebep olur. Sağlıklı bir sincabın diş diziliminde alt ve üst çene dişleri sürtünme sayesinde dişlerin törpülenmesini sağlar. Maloklüzyon gözlemlenen bir sincapta ise törpülenme söz konusu olmaz ve gün geçtikçe yeme-içmede zorluğa sebebiyet verir. Dişlere düzenli müdahale yapılmazsa dişler uzayarak çeneye ve hatta kafatasına ulaşabilir. Maloklüzyonu kontrol altında tutmak için gerekirse dişlerin devamlı kesilmesi gerekir.

Maloklüzyon teşhisi konan sincapların bakımı daha zordur. Bu hastalığa yakalanan sincapların bakım, beslenme ve yaşam alanları özel olarak oluşturulması, devamlı veteriner hekim kontrolünde tutulmalıdır. Bu durumda sincap hastalıkları ile ilgili uzman bir veteriner hekimle çalışılması büyük önem taşır. Çeşitli diş hastalıklarına yakalanan sincapların demir kafeslerde tutulması tavsiye edilmez. Sincaplar kafesten çıkmak istediklerinde demiri kemirme eğiliminde olacaklarından dişlerine ciddi derecede zarar verebilirler.

Sincaplarda Odontoma

Sincap hastalıkları arasında en önemli hastalıklardan bir tanesidir. Odontoma sincaplarda diş tümörü olarak bilinir. Sincabın kafes dışına çıkamadığı için strese giren ve demirlikleri kemirmeye başlaması, dişlerin hekim olmayan kişiler tarafından kısaltılması gibi durumlarda sıklıkla ortaya çıkabilir. Diş tümörü burundaki sinüs boşluğunu kapatan sert kemik büyümesine sebep olarak sincabın diş kökü ve çevresinde, sağlıklı dişin gelişmesine engel olur. Burundaki sinüs boşluğunu kapatması sebebiyle nefes almayı da zorlaştırır, bu sebeple ölümcüldür. Hastalık geçmişinde yüz veya diş travması olan sincabın rutin kontrolleri ihmal edilmemelidir.

Sincaplarda Diş Tümörü Belirtileri

Sinüste enfeksiyon, burun akıntısı, iştahsızlık, yeme-içmede zorlanma, nefes almada güçlük, üst dişlerde anormal büyüme diş tümörünün başlıc belirtileri arasında yer alır. Bu semptomlar hafife alınmamalı, bir an önce müdahale edilmelidir. Hastalığın kesin teşhisi için öncelikle röntgen çekilmesi gerekir. Teşhis tamamlanıp tedavi aşamasına geçildiğinde diş çekimi yapılması gerekebilir. Bu işlemi yalnız diş üzerine uzmanlaşmış veteriner hekim veya üniversite fakültelerinin gerçekleştirmesi daha doğru olacaktır.

Diş Tümörünü Önleme

Odontoma genetik faktörler, geçmişte yaşanan travmalar ve daha birçok etkenle daha ortaya çıkabilir. Ancak çevresel etkenler göz önünde bulundurulduğunda belirli önlemler almak mümkündür. Diş tümörünün çevresel etmenler sebebiyle oluşmasını engellemek için yapılmasını gereken önlemler şunlardır: Yaşam alanı oluştururken demir kafeslerden kaçınmak, tahta ve gerçek ağaç dallarını kemirmesini sağlamak, yapay oyuncaklardan ve plastiklerden kaçınmak, gereğinden fazla uzamış dişe müdahale etmemek, bir bilene danışmak diş tümörünün engellenmesinde oldukça yardımcı olacaktır.

Meraklısına Öneri Makale: Özen, A , Taştan, T , Koçyiğit, S . (2011). ANADOLU SİNCABI (SCIURUS ANOMALUS)’NIN LABORATUVARDAKİ BESLENME BİYOLOJİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpufbed/issue/36005/404512‘,’

Bugünkü yazımızda sincap bakımı ve sincap hastalıkları üzerine etraflıca konuşmuş olduk. Yazıda da bahsettiğim üzere evde sincap bakımı oldukça zordur. Eğer doğada yardıma muhtaç bir sincap görmüş ve bakmak zorunda kalmışsanız süreç boyunca bir uzmandan yardım almanız gerektiğini unutmayın. Bir sonraki yazımızda sincap besleme, evde bakılan sincaba uygun yaşam alanı sağlanması gibi konulardan bahsedeceğiz.